Het is tijd dat we renovatieprojecten serieuzer gaan nemen in de transitie naar een regeneratieve leefomgeving. Dat zegt Karin Dorrepaal, partner bij DOOR architecten. Zij wordt tijdens de Inspiratiedag Renovatie geïnterviewd over haar visie op het doel dat we met de wereld hebben gesteld: een CO2-neutrale leefomgeving. ‘Gebruik daarvoor de bestaande omgeving; het gebouw staat er nota bene al!’
“Wij willen ons niet blindstaren op de 100 procent-projecten”, zo trapt Dorrepaal af. Dat wil zeggen: showcases die het onderste uit de kan halen qua duurzaamheid en gezondheid. “Zulke showcases heb je nodig voor een perspectief, maar je creëert veel meer impact door het vanaf vandaag in alle projecten 10 procent beter te doen.” De architect neemt hekwerken als simpel voorbeeld: “Hergebruik die voortaan bij elk project, dan bespaar je een x hoeveelheid aan CO2. Extrapoleer dat naar Nederland breed en je zult zien dat je op allerlei van dat soort thema’s en materialen stappen kunt zetten.”
Het hekwerkvoorbeeld is relatief makkelijk te implementeren. Thema’s als biodiversiteit en klimaatadaptatie zijn echter vele malen complexer en delven daarom regelmatig het onderspit bij renovatieprojecten, terwijl ze bij nieuwbouwprojecten doorgaans worden geëist. “We hebben meerdere projecten lopen waarbij wordt gevraagd om realistische ingrepen om de biodiversiteit en klimaatbestendigheid te vergroten”, aldus Dorrepaal, “maar zodra deze worden omgezet in bouwkosten, bereik je een patstelling. Terwijl de voorspellingen klip en klaar zij: we gaan meer en meer te maken krijgen met hittestress, wateroverlast en droogte. En dat gaat de samenleving geld kosten. Het klimaatbestendiger maken van de leefomgeving is een vorm van risicomanagement op lange termijn dat we nu nog niet mee rekenen in de stichtingskosten.”
Een plus een is drie
Dorrepaals streven naar een 10 procent-verbetering over de gehele linie is geworteld in de CO2-problematiek. “Er staan nu projecten stil in verband met stikstof, maar op gegeven moment kunnen we ook niet meer bouwen omdat het CO2-budget op is”, zegt ze. “We duwen het probleem dus vooruit. Het mooie zou zijn dat corporaties met het vele bezit dat ze hebben sterker inzetten op risicomanagement; wat we nu zien als toekomstbestendige nice to haves moet worden gezien als noodzakelijke ingrepen voor toekomstige generaties. Corporaties krijgen straks ook te maken met die lege CO2-portemonnee, dus hoe kunnen hun budgetten worden aangevuld om naast de energietransitie voor te sorteren op thema’s als biodiversiteit, klimaatadaptatie en materiaalschaarste?”
Diezelfde budgetten zijn nu te laag. De reden hiervoor werd vorig jaar tijdens de Inspiratiedag Renovatie al genoemd: renovatie is niet sexy. Uitgesproken projecten bereik je niet met 10 procent beter je best doen, realiseert Dorrepaal zich. Toch is het nodig. “Het minst inspirerende moet het meest bestendig worden gemaakt”, zegt ze. “Dan heb je straks een ijzersterk portfolio. Het gaat niet meer over sexy architectuur, maar over het goede doen.”
DOOR Architecten neemt die gedachte al mee in huidige projecten. Voor woningcorporatie Intermaris werken zij aan een schetsontwerp voor het renoveren van drie galerijflats. “Wij draaien het om: we zetten niet de architectuur centraal, maar onderzoeken eerst hoe de directe omgeving biodiverser kan”, aldus Dorrepaal. “Vervolgens kiezen we architectonische middelen die deze biodiversiteitsversterking kunnen dragen. Zo kijk je als architect anders naar de opgave en kom je sneller bij de een plus een is drie-oplossingen.”
60.000 euro besparen
Thema’s als biodiversiteit en klimaatadaptatie als vanzelfsprekend en onlosmakelijk integreren met renovatie, dat moet nu het doel zijn. “Ik hoop dat we daarmee een stukje haalbaarheid bereiken”, zegt ze. “Dat het logisch wordt dat er plantenbakken in de gevel komen en dat dit een bepaald architectonisch gebaar versterkt. En ik hoop vooral dat de opdrachtgever voor zo’n ingreep wil staan. Al is het maar door woningen iets beter te verduurzamen bij elk renovatieproject, dan raakt onze CO2-portemonnee hopelijk iets minder snel leeg.”
De baten van renovatie zijn intussen bekend: je werkt in een al bestaande omgeving. Dat wordt in het rapport Maatschappelijke kosteneffectiviteitsanalyse Binnen – Buitenstedelijk bouwen van Decisio en Metafoor des te duidelijker. “Dat gaat dan om nieuwbouw, maar ze toonden aan dat de opbrengsten voor de gemeente bij binnenstedelijke bouw 60.000 euro zijn”, zegt Dorrepaal. “Bij buitenstedelijk is dit slechts 12.000. Logisch: je hoeft minder infrastructuur aan te leggen en te onderhouden en er is meer maatschappelijke cohesie omdat mensen dichter bij elkaar wonen. Bij renovatie is dit nog een grotere open deur: dan staat het gebouw er nota bene al!”
Claim je kaartje
“Het lijkt allemaal op gedoe, in plaats van op een buitenkansje dat op termijn geld oplevert”, aldus Dorrepaal. Het is tijd dat we bewust worden van de vele baten van renovatie. Dit bespreekt Dorrepaal tijdens de Inspiratiedag Renovatie op 20 juni 2023 in een interview, ondersteund door diverse concrete voorbeelden.
Benieuwd? Bekijk hier het programma; Dorrepaal spreekt om 14:45 in de sessie Renovatie first!. Verzeker jezelf van een kaartje en meld je direct aan voor de Inspiratiedag Renovatie!
